Monday, February 2, 2009

Kimaragang Global "KIKOBOL"

Kopowisian.............

Nagayat wagu ot ginawo ku dot mengulas lebih poh dot osodu ot nunu kah it tarati di binoros ku dit nakatalib it tadau 20 koiso 2009...

Barangkali ogumu ot tulun dot kopikir om songkokoudat sid saralom dat ginawo dotilo dot kukuro kah ot sabanar noh ot guwas atau puun dit boroson ku dit nakatalib. Kukuro kah ot babanar noh ot koinganan ku ot kokoyuwanon dot tulun kimaragang sitid suang dot pomogunan. Kukuro kah ot koingkakoton daton selaku tulun bumiputera sitid sabah. Okon koh tomod ku om posibarak oku dot tapui id ginawo dot tongo tulun tokou nga harus okuon tokou dot itokou diti langsung okudik poh ot kotutun sitid saralom pomogunan sabah om pomogunan malaysia sundui poh ong id pomogunan tagayo(dunia) tokou diti. Banar? Jadi, kopuguwon diti borus ku diti nga oriringkas, duo noh:
1.Koyo tokou olingai it nontodonon tokou
2.Pemojuo tokou ti koyuan tokou

1.Koyo Tokou Olingai It Nontodonon Tokou
Nokuro kah tu oporolu tokou dot amu tokou mongoling dit nontodonon tokou? Ong mogintong tokou dot sejarah dot iso-iso bangsa asopoh ot nilaan ku dot minanus yotilo dit tongo-tongo ot kikiawi budaya-budaya om it tongo kobiasaan dit tongo gulu-gulu poh. Ino e minaan dotilo pobuuko supaya oilaan dit tongo tulun wokon. Om iri nogi ot guna nga papakanal yotilo sid pomogunan dot suai it bangsa dotilo kondiri. Ong id pikiranku amu oku kasangup dot soira tori tadau it tongo tanganak tokou mongoduat daton dot kukuro babanar noh ot ningkokoton dot tulun dot kimaragang, kukuro it tongo pomingkasaan dit tongo todu om taki tokou, om nogi lagi poh dot koruol dot ginawo ong iso ot boros dang kimaragang nga amu oilaan dit tongo sumolusuk daton. Waro iso ot sorita ku siti tantang dot boros tokou. Barangkali waro noh ot nokoilo diti sorita ku diti tapi aso e ot masalah ong iporongou ku kawagu. Iti sorita diti nakajadi id Kota Belud. Ka dino..Waro ot tulun momogun pakaraja dot pemandu bas mini. Iso tadau waro ot urang putih (Mat Saleh) sinumako dit bas dialo mongoi id Kota Belud montod id paking kg air, K.K. Jadi, minaan noh dit urang putih duato it pemandu bas mini ong songkuro ot tambang mongoi id K.B. nga pongoduat dit urng putih it bahasa dot English. Nopipikir noh it pemandu diti dot manganu dot kasampatan sid urang putih om jinawapan dialo dot tambang mongoi id KB nga RM20. Soira dot nokorikot id KB, minaan noh dit urang putih takai dot RM20 om pomoros nogi yalo id bahasa dot dusun KB.Ka dit urang putih "ong mokianu koh dot siin boroson terus terang, yoku diti asasarok mongoi sitid KB om oilaan ku tambang siti RM5 noh!" kah dialo. Ti sorita ku diti okoniko pokoilo oku dot iti bahasa diti obuli gunaaon dot monipu, nga guko tercabar tokou dot tulun wokon nogi apalapas dot momoros dot bahasa tokou. Ong oingin kou poh dot mokinongou pasal diti bahasa tokou dot minaan kojio dot bangsa dot tulun wokon obuli kou dot mokituturan d PM Dr. Jedol. Ilo noh ot ong agampot noh tokou om potonomon tokou sid ginawo ot jati diri tokou untuk memiara dot bahasa tokou, lagi alanji kopurimananku. Mungkin huraian ku diti amu banar kosondot dit puun dot tuturanon ku, nga sokurang-kurang kadapat sabat dot mongingkulupak sokiro ong it totogilai noh tentang diti komoyon ku diti.

2. Pomojuo Tokou Ti Koyuan Tokou
Yoku nga kasadar oku e bahawa ong it perkara 1 noh ot gotuwongan tokou nga amu e obuli. Itokou nga subaiko waro e ot sid sararom dot ginawo tokou untuk dot pemaju ti kondiri tokou supaya kopoinong ot ningkokoton dot bangsa tulun wokon. Kukuro kah pamaju tokou dot kondiri? om asono wokon ot jawapan doo nga irino it tongo ot binoros dit Dr.Jedon. Terima kasih kumaan id dialo... Ong ti zaman tidino diti aso ot cara tokou dot mengubah dot kehidupan melinkan dot simikul tokou untuk mogium dot ilmu. Bangsa dot hormaton tidino nga it aralom ot ilmu pendidikan. Jadi siti nga menyeru oku supaya itokou nga waro ot kesedaran diti perkara diti. Om iri nogi ot tujuan dot Perwakilan Pelajar Kimaragan UMS dot waro ot niat dot mamaal dot aktiviti sid smk tandek untuk manaak dot kesadaran sid tongo tanganak supaya balajar babanar om kawaya nogi dot laang dit tongo tobpanai dot it nokosuang id universiti.

Kimaragang Global"KIKOBOL"
Tuntu dot borosonku siti, awasi dati ong puranganan ku ti komoyoon ku diti sebagai KIKOBOL dot ringkasan dot Kimaragang Global. Maksud ku siti, itokou terus berusaha tokou dot mogium dot ilmu untuk pemaju dot kondiri om ti kaum tokou tanpa mongoling tokou dit asal usul tokou termasuk noh it tongo kobudayaan dit kimaragang, it tongo sejarah tinimpunon tokou om it kikiawi poh. Orubat iri dot olingan... Waropo ot andaman ku dit boros dit bekas K.K Kg Togudon ie KK Jubin Umbang it soira napatai it aki KK Ibung, kah dialo "ong minatai noh yalo mining e dot natagad noh it puruwan tokou" kah dialo. Mirad koh ino ong amu noh tokou podulion ti tongo tinimpunon tokou dit gulu, minong dot tumalup noh ot kimaragang id pomogunan. Jadi iti pelajaran om ti kebudayaan tokou ibarat "Touchlight" om ti "bettery" amu obuli dot potongkiadon. Waro ot "touchlight" nga aso ot "bettery", aso binabang. Waro ot bettery nga aso ot touchlight nga inkoaso korotion. Isai poh ot arapon tokou dot mangajaga om popojuang diti bangsa tokou nga itokou noh kondiri. Ong arapon ot bangsa suai dot monulung tokou masam koh mongindad tokou dot lumoo ot wulan sid daton. Jadi, ti pendidikan om ti kobudayaan tokou pigiroto tokou sid ginawo untuk binabang dot kaum kimaragang dot pokoilo dit tulun kaum suai.

Pongowian dot boroson ku, mokimaaf ong waro ot nasalah ku monulis it kosinggung dit tongo ginawo. Iti cuma pendapatku noh. Aso ot tujuan dot tongo totongo. Agalai ku ikoo dot iso ot BOOR. Ti Boor diti pantun dot dang kimaragang nga cara do o poloyuk lobih poh dot berseni mantad dot pantun dot melayu..



"lugu mantad sarayo nompus dot kandawai
iso poh molot-olot tanak dot kologiyau"

Jovilis

5 comments:

  1. Salam..
    TAHNIAH diti posting nu Jovilis. Aku otutunan isai ko diti om okukuro rupa nu nga kosuang ad ginawo om tutok ku iti komoyoon nu..

    "BANGSA YANG MAJU ADALAH BANGSA YANG BERILMU"
    ka dit kata2 pujangga bo.Walaupun sekadar kata pujangga nga BABANAR om AGAYO ot korotiyon. Walau sebesar mana,walau setinggi mana,walau sejauh mana kejayaan yang orang perseorangan gapai dan capai pada hari ini oretan e mari kie nunu ot bansa.. lebih2 po sid negara Malaysia diti khususnya negeri Sabah sahaja,terdapat lebih 30 suku kaum. Amu no kanga oduat e "nunu bansa dialo dilo?" ,"Dusun tongo yalo dilo?". Amu ku pensoduon kie.,yoku kondiri nga kopongoduat oku dat tongo koruang erad keti.

    Bersyukur tokou tu waro ot usaha diti tongo cendekiawan tokou memartabat diti tradisi om bansa tokou bansa Dusun Kimaragang, bansa tagayo sitid Kota Marudu.

    Potoruson no dikoo ot usaha2 diti..manaak oku sokongan mantad solot.

    ReplyDelete
  2. Otomon oku tu waro ot tanak wagu dot okuat ot pongorotian dot jati diri irad ko ika Jovilis. Nga iso noh tupono ku, nokorongou oku ugu keiti ot boros sid kempen politik it tanganak oku po. Om asasarok it tongo tulun ot mulai-mulai dot berkecimpung dot politik ot momoros. Ogumu ot tulun dot eilo momoros pasal id belakang (nunuh it notoliban om nopurimanan tokou), nga okudik poh ot eilo momoros nunuh id depan (okukuro mangangkat ot suku kimaragang dari segi ekonomi, pendidikan, sosial, kesihatan om kerohanian). Pikirku sebagai dot persatuan terpelajar sid universiti, amu ih asala ot 'pendekatan ke belakang' nga kasaramaan ku awasi ong gugumuon ot usaha sid 'pendekatan ke depan'.
    Ba ino po, wowosion dikoo.

    ReplyDelete
  3. Kopiwosian. Waro ot aandaman ku it sosorii okupod Southampton. Ka dit wakil Southampton Uni sid ASEAN, "Your people must be very proud of you being here". Kangku dialo, "I'm not the only Malaysian here". "Nooo", ka dialo. "Your own race". Aii kangku sid ginawo, noolingan ku no diri iti (pasal dit Kimaragang). Mungkin oporolu iee dot waro ot keseimbangan mongogintong sid toori om sid gulu. It tulun dit amaju no nga kakal iee keeitung bahawa waro iee ot kepentingan mongogintong dit identiti kendiri termasuk dit identiti sebagai suku diti, suku dilo. Kopurimananku, okudikpo ot tulun tokow dot waro ot hasilkerja dit boleh dibanggakan berkaitan dit identiti tokow Kimaragang (walaupun ogumu no ot songboboros termasuk no doyoku dilot makaa). Paga tu okon ko sosio-budaya po ot latarbelakangku, amu ku adapat momoros isai ot raeetan dot Kimaragang. Mangarap oku dot waro ot kadapat menghurai diti. Wooyong momoros iee Sultan Muhammad Fuad Ab­dulla Kiram 1, it tulun mengaku raja dot Sabah (http://www.royalsulu.com/issues.html)dot Kimaragang yaaloo oii (om mengaku nono dot raja Kimaragang), nunu ot perkara pertama korikit sid pongitingan tokow? "Ehhh, Kmaragang ko gaam?" Nga, isai ot raetan dot Kimaragang diti? Ong owitoon tokow no di Sultan sid mahkama diti, akala tokow iee songkuro poma koeelo tokow momoros dot Kimaragang selagi amu daton elaan baanar ot raetan dot Kimaragang.

    ReplyDelete
  4. Ong irad dino ot panapsiran nu ika oi Dol kopi kontras kito. Ibarat ong it parti politik konservatif ko ika, mengekalkan dot status quo, yoku balaai dati it golongan radikal, mongogusa banar kemajuan holistik. Pikir ku awasi itit ogumu ot perbezaan pendapat. Dogo dot pendirian diti okon ko wawagu sitii okud Kanada, iri po digulu, sosorou ku mulai tingkatan 2, iri noh kesedaran ku. Nga intangan ku mantad pandangan dot menyeluruh saling melengkapi ih ot pengertian om pendekatan kito. Ba, potoruson no bong ino noh ot dikau dot pendekatan, pikirku, mundang oku sompori ong waro ot kosuang dot dogo dot pendekatan.
    Wowosion dikoo sino.

    ReplyDelete
  5. Idon. Ondos ku nopo ong duaton oku noono dikau ong nunu ot mangan ku doyoku sid penyelidikan dot identiti/kebudayaan Kimaragang sedangkan okon ko bidang ku po. Eingin oku iee baanar daraai dot panaru dot tuturan om mituturan dikau tu sino kod sodu, jadi siti nod "alam maya" kito kopituturan. Nga, amu nu po otutup ot buuk siti, sabanarno, masing-masing waro ot bidang doo. It tokow dit bidang daton makaa, mesti no dot papapanau sampai siombo-siombo ot korikatan dit orikot tokow (sky is the limit). Tapi, it tongo kinoruangan/tanganak dit sid Sains Sosial ot bidang doo, oporolu no dot mongorikot siombo-iombo it torikot sid bidang dot identiti/kebudayaan Kimaragang. Iti diti nga iso no ot revolusi pendidikan, untuk mongogintong dit sid 'tori (belakang)' tokow secara akademik om okon ko momorosno ugu ko it sid kempen politik. Iti no ot oporolu dot intangan tokow kikiawi secara menyeluruh dit kemajuan bansa tokow. Isai ot pakar bahasa Kimaragang dot diiktiraf dunia makaa? Iee Paul Kroger om iee Jim. Nokuro tu okon ko tulun tokow kindiri?? Iti daraai ot pooumpusan ku ditit 'debat' kito siti. Nga, ponibakon iee ot tuturan, mengharap oku dot waro ot tulun tokow kondiri sumoliwan dit balajar tatantu sampai diiktiraf sedunia sebagai pakar Kimaragang dit nunu-nunu ot segi. Kopiwosian.

    ReplyDelete